Czy wiesz, że jako osoba tymczasowo przesiedlona i obywatelka lub obywatel Ukrainy, który podlega pod ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, masz prawo do pracy w Polsce na takich samych zasadach jak Polacy? Co równie ważne jednak – masz też prawa w pracy. I leży to w Twoim interesie, aby je znać. A my Ci w tym pomożemy.
Uchodźcy i uchodźczynie z Ukrainy mają takie same prawa jak obywatele Polski, aby mieszkać, pracować i korzystać ze świadczeń w Polsce.
Szukanie pracy to niełatwe zadanie i stanowi wyzwanie dla każdego – zwłaszcza dla tych, którzy są nowi w danym kraju i dopiero uczą się nowego rynku pracy i przepisów. Tym bardziej ważne jest, aby znać swoje prawa i być na bieżąco ze zmianami, które zachodzą w regulacjach.
Znaj swoje prawa w pracy
Znajomość swoich praw jako pracownika i przepisów, które regulują rynek pracy w Polsce, pomogą Ci w znalezieniu dobrego i stablinego zatrudnienia i w uniknięciu problematycznych sytuacji. Wiedz, czego możesz oczekiwać od pracodawcy i co zrobić, gdy Twoje prawa lub zobowiązania wobec Ciebie są łamane:Znajomość swoich praw jako pracownika i przepisów, które regulują rynek pracy w Polsce, pomogą Ci w znalezieniu dobrego i stablinego zatrudnienia i w uniknięciu problematycznych sytuacji. Wiedz, czego możesz oczekiwać od pracodawcy i co zrobić, gdy Twoje prawa lub zobowiązania wobec Ciebie są łamane:
Podpisz umowę najpóźniej pierwszego dnia pracy
Dostałeś nową pracę – to świetna wiadomość. Gratulacje! Pracodawca mówi, że pracę możesz zacząć od razu, a formalnościami zajmiecie się później? To błąd. Każdy, kto zaczyna pracę w Polsce, musi zawrzeć pisemną umowę z pracodawcą nie później niż pierwszego dnia pracy. Umowa powinna określać jej strony (pracodawca i pracownik), rodzaj umowy (najpowszechniejsze są: umowa o pracę, umowa zlecenie oraz umowa o dzieło), datę zawarcia i zakończenia umowy, rodzaj pracy i zakres obowiązków,
wynagrodzenie brutto, datę rozpoczącia pracy i jej czas. Pracodawca musi zapewnić pracownikowi umowę w języku, który jest dla niego zrozumiały.
Uwaga: wynagrodzenie uwzględnione w umowie za pełny wymiar pracy nie może być niższe niż płaca minimalna (od 1 stycznia 2023, jest to 3 490 zł brutto). Minimalna stawka godzinowa wynosi 22,80 zł brutto.
Masz prawo do odpoczynku, życia prywatnego, do zwolnienia chorobowego i wakacji
Umowa o zatrudnieniu zobowiązuje pracownika do wykonywania określonej w niej liczby godzin pracy. Pracownik podlega także pod określone przepisy, które mówią o rozwiązaniu lub zakończeniu umowy oraz pod przepisy Kodeksu Pracy, które regulują sytuacje, gdy pracownik przepracuje więcej godzin niż liczba określona w umowie (tzw. nadgodziny).
Do określenia liczby dni, w których przysługuje pracownikowi płatny urlop (a także do określenia później wysokości emerytury), bierze się pod uwagę staż pracy. Wlicza się do niego nie tylko praca na umowię o pracę, ale również edukacja, np. szkoła zawodowa (liczy się jako trzy lata doświadczenia zawodowego), wykształczenie średnie zawodowe (do pięciu lat), wyższe wykształcenie (osiem lat). Pracownikowi przysługuje 20 dni urlopu wypoczynkowego, jeśli jego staż pracy jest krótszy niż 10 lat i 26 dni urlopu, jeśli staż jest dłuższy niż 10 lat.
Jeżeli pracownik rozpoczyna pracę u nowego pracodawcy w trakcie roku kalendarzowego, wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy (z dołu). Jeden miesiąc odpowiada 1/12 urlopu wypoczynkowego. Urlop jest płatny, a pracownikowi przysługuje takie wynagrodzenie, jakie by otrzymywał, gdyby w tym czasie pracował. W przypadku niewykorzystania dni urlopu i rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.
Za dni, w których wydano orzeczenie lekarskie o niezdolności do pracy (zwolnienie lekarskie), pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości 80 proc. Wynagrodzenia. Jeżeli lekarz stwierdził, że pracownik źle się czuł przed terminem badania, może wystawić orzeczenie lekarskie o niezdolności do pracy z datą wcześniejszą, maksymalnie 3 dni wstecz.
Dowiedz się o dodatkowych prawach i świadczeniach, które mogą Ci przysługiwać
Czy jesteś osobą z niepełnosprawnością? Zaszłaś w ciążę lub jesteś już rodzicem? Mieszkasz poza miastem, w którym pracujesz? Poszukaj informacji, jakie świadczenia możesz uzyskać, np. dodatkowe dni wolne na opiekę nad dzieckiem itp.
Polskie prawo przewiduje szereg dodatkowych dni wolnych na specjalne okazji, np. na przystąpienie do egzaminów, na czas niezbędny do stawienia się na żądanie organu administracji rządowej, dla pracownika będącego krwiodawcą w celu oddania krwi, w przypadku ślubu pracownika lub narodzin jego dziecka, z powodu wychowywania przez pracownika co najmniej jednego dziecka w wieku poniżej 14 lat. Dowiedz się, z czego Ty możesz skorzystać!
Dowiedz się więcej
Chcesz dowiedzieć się więcej o polskim rynku pracy i swoich prawach? A może potrzebujesz pomocy lub porady? Tu są źródła wiedzy i nasze organizacje partnerskie, które warto znać:
